Svake godine u Srbiji se obeležava 22. april, dan posvećen sećanju na Srbe, Jevreje i Rome, stradale u masovnim zločinima tokom Drugog svetskog rata u nacističkoj tvorevini Nezavisnoj državi Hrvatskoj i okupiranoj Jugoslaviji. Taj datum je izabran u znak sećanja na događaj koji se odigrao u noći između 21. i 22. aprila 1945. godine, kada su dve grupe, koje su činile više od 1.000 zatvorenika, pokušale proboj iz ustaškog koncetracionog logora Jasenovac, tačnije iz logora Donja Gradina i Kožare, u NDH, a od kojih se spasilo samo stotinak ljudi. Prema procenama, koje je na osnovu prvih ekshumacija izvršila državna komisija Federativne Narodne Republike Jugoslavije, u jasenovačkim logorima je nestalo 500.000 Srba, 80.000 Roma, 32.000 Jevreja i nekoliko desetina hiljada antifašista različitih nacionalnosti.
Prema hrvatskim izvorima do sada se znaju imena 83.145 žrtava, od toga 47.627 Srba, 16.173 Roma, 16.116 Jevreja, 4.255 Hrvata i 128 Bošnjaka, a među stradalima bilo je više od 20.000 dece. Broj žrtava je uvek bio predmet političkih rasprava i sukoba, a NDH je u jednom nadmašila naciste – bila je jedina država koja je imala posebne logore za decu.
Pošta žrtvama odaje se širom Srbija, a predstavnici Vlade Srbije i Vojske Srbije, kao i preživeli zatočenici logora i članovi udruženja porodica postradalih, polažu vence kod spomenika Žrtvama genocida u Drugom svetskom ratu, na Novom Beogradu u okviru nekadašnjeg nacističkog logora Staro Sajmište.
Piše: IVAN STOJANOVIĆ, profesor istorije