Prema konvenciji o biološkoj raznovrsnosti (CDB – Convention on Biological Diversity), donetoj na Konferenciji UN o životnoj sredini i razvoju (UNCED) u Rio de Žaneiru 1992. godine, biodiverzitet ili biološka raznovrsnost označava sveukupnost gena, vrsta i ekosistema na Zemlji:
| 1. Genetički diverzitet – raznovrsnost genetskog materijala jedinki i populacija iste vrste. 2. Specijalni diverzitet – sveukupnost organskih vrsta na Zemlji od nastanka života do danas. Bogatstvo vrsta (species richness) kao mera specijskog diverziteta predstavlja broj vrsta u određenom regionu. 3. Ekosistemski diverzitet – raznovrsnost staništa, životnih zajednica, ekosistema i ekoloških procesa. |
Zbog negativnog uticaja čoveka na životnu sredinu, u svetu godišnje nestane 27.000 vrsta, odnosno 74 vrste dnevno, a stopa izumiranja je 1.000 puta veća od procenjene „normalne“ evolucione stope izumiranja. Stručnjaci upozoravaju da bi, ako izumiranje vrsta bude nastavljeno po sadašnjoj stopi, tokom narednih 30 godina moglo da nestane oko 48% svetske flore i 25-35% kičmenjačke faune.
Svetska unija za zaštitu prirode navodi da je ugroženo 21 odsto svih poznatih vrste sisara, 30 odsto vodozemaca, 12 odsto ptica, 28 odsto gmizavaca, 37 odsto riba, 70 procenata biljaka i 35 odsto beskičmenjaka. U Srbiji postoji 3662 vrste vaskularnih biljaka, preko 600 vrsta gljiva, 110 vrste riba, 354 vrste ptica, 95 vrsta amfibija i reptila, 94 vrste sisara, više stotina vrsta mahovina, lišajeva i algi.
Svi oni zajedno čine celinu i svaki od njih ima nezamenljivu i tačno definisanu ulogu u održavanju ravnoteže u biosferi. U Srbiji postoji 215 vrsta biljaka i 429 vrsta životinja koje su kao prirodne retkosti stavljene pod najstrožiji stepen zaštite države. Među najugroženijima na listi vrsta ptica, sisara i vodozemaca nalaze se: beloglavi sup, mrki medved, divokoza, srna, stepski orao, šareni tvor, crni daždevnjak, veliki tetreb, jelen, ris, belonokta vetruška, orao krstaš.
Piše: LIDIJA NEDIĆ, prof. biologije